Selimiye Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi

"Zinet- efza-i makam-ı mualla-i hilafet-i islamiyye ve erike pira-i saltanat-ı seniyye-i osmaniye Sultan Gazi Abdülhamid Han-ı Sani Hazretleri taraf-ı eşreflerinden iş bu kışla müessesat-ı mülükanelerine ilaveten bina ve inşa olmuştur. 1311"

* İbrahim Hakkı KONYALI ;Selimiyede Sultan II.Abdülhamit´in Kışlası

Okulumuz İstanbul´un en eski ilçelerinden biri olan Üsküdar´ın Selimiye semtinde bulunmaktadır. Selimiye bölgesi tarihi kışlası, hastaneleri ve eğitim kurumlarıyla tanınmış önemli bir yerleşim merkezidir. Konumu dolayısıyla geçmişte birçok eğitim kurumunu ağırlamıştır.

Selimiye Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi tarihi ülkemizdeki Veteriner hekimliğin tarihiyle iç içe geçmiş durumdadır.19.yüzyıldan günümüze dek çeşitli seviyedeki veterinerlik okullarına ev sahipliği yapmıştır.

Askeri Baytar Mektebi Muallimi Subhi Edhem Bey, 1918’de kaleme aldığı eserinde okul binasının 2.Abdülhamit Döneminde 1893 yılında İtfaiye Kışlası namıyla inşa edildiği daha sonra Kuduz Tedavihanesi olarak kullanıldığını belirtmektedir.1900 yıllarında Da´ül-kelb Tedavihanesi olduğu bir süre sonra da Nişantaşı´ndaki Bakteriyolojihanesinin buraya nakledildiği anlaşılmaktadır.1905 yılından itibaren Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane talebeleriyle birlikte eğitim gören Askeri Baytar Mektebi öğrencileri 1910 yılında Mekteb-i Tıbbiye bünyesinden ayrılarak ilk kez bağımsız olarak okulumuzun bugün bulunduğu yerleşkede eğitim-öğretim görmeye başlamıştır.

Selimiye´de yeni kurulan Askeri Baytar Mektebi, biri ahşap, diğeri kagir olmak üzere iki yapıdan oluşmaktaydı. Yapının denize uzaklığı yaklaşık 1,5 kilometredir. Üç kattan oluşan kagir kısmın en altında bir bodrum, üst katında yatakhane, altındaki katta dershaneler yer alıyordu. Nöbet odası, tabip odası, revir ve cami-i şerif ile depo ve lavabolar bu bölümdeydi. Laboratuvarlar ise ahşap kısmında bulunuyordu. Binalar 1910´da yeniden onarıldı ve müştemilatlar eklendi.1953-1955 yıllarında tarihi binanın ana girişinde oldukça büyük bir salon, sağ ve sol kısmında1.ve 2. sınıf dershaneleri, sol köşede talebelerin banyo yaptığı bir hamamın yer aldığı, ayrıca diğer hizmetler için görevliler tarafından kullanılan üç küçük odanın olduğu; geniş ve simetrik merdivenlerden çıkıldığında ise üst katta ikisi 1.sınıf, diğeri 2.sınıf olmak üzere üç yatakhane bulunduğu burada okuyan eski öğrencilerden Dumlu Demircioğlu tarafından aktarılmıştır.1974 tarihinde binanın iç kısımları yıkılmak üzereydi. Bu nedenle gerekli düzenlemeler yapılarak o tarihten günümüze dek spor salonu olarak kullanılmıştır. Ayrıca okul kantinin bulunduğu kısım ile karşısında bulunan, geçmişte nalbant yapım yeri ve ahır olarak kullanılan bölümler okulumuzun ilk halinden kalmadır. Betonarme olarak yapılmış ana binamızın yerinde eskiden ahşap bir okul binası yer almaktaydı. Bu kısımda müdürlük ve idare binaları bulunuyordu.

1910 yılında Askeri Baytar Mektebi öğrencileri Selimiye´deki binalarına getirildiler. Öğretim süreleri de 5 yıldan 4 ´e düşürüldü. Fransa’daki okul örnek alınarak düzenlemeler yapılsa da 1.Dünya Savaşı ve Balkan Savaşları nedeniyle öğretim elemanlarının hemen tümünün savaşa katılması, öğrencilerin de savaşta yer almaları eğitim ve öğretim aksatmıştır. Ardından Kurtuluş Savaşı´nın başlaması öğretim kadrosundan, yeni mezunlardan birçoğunun Anadolu´ya geçmiş olması eğitim öğretimin yeniden aksamasına sebep olmuştur. Bu yıllarda sığır vebası ve atlarda görülen ruam hastalığı ordunun ilerleyişini ve halkın geçim kaynağı olan hayvancılığı büyük sekteye uğratmıştır. Askeri Baytar hekimler savaş zamanı ordunun atları ve diğer hayvanların sağlık sorunlarına ve bulaşıcı hastalılarına çare bulabilmek için büyük çaba sarf etmiş aynı zamanda düşmanla da kahramanca çarpışmıştır. Hatta Mareşal Fevzi Çakmak "Türk Veteriner hekimleri olmasaydı istiklalimizi kazanamayacaktık."demiştir.

12 Mayıs 1921 ´de sivil veteriner okulu ve askeri veteriner okulları Selimiye´de aynı çatı altında birleştirilmiştir. Aynı tarihte mektebin kapatılması gündeme gelmiş fakat Harbiye Nezareti okulun Gülhane Askeri Hastanesine eşit olduğunu kapatılmasının ordu veteriner hizmetlerinin gelişim ve düzenin bozmaktan başka bir işe yaramayacağını belirtmiştir. Bu başvuru üzerine okulun kapatılması düşüncesinden vazgeçilmiş okul Cumhuriyetin ilanında 16 öğretim üyesi ve beş yardımcısı ile dar bir kadro ve sıkışık bir yerleşim düzeninde Baytar Mekteb-i Alisi adı altında eğitim -öğretime başlamıştır. Bahsi geçen beş yardımcıdan biri de ruam şehidi bakteriyolog Binbaşı Ahmet Bey’dir. Atlarda o yıllarda çok yaygın olan ruam hastalığına aşı bulmak isterken diğer arkadaşları Yüzbaşı Hüdai ve Yüzbaşı Kemal Bey´lerle birlikte bu amansız hastalığa yakalanarak şehit olmuşlardır. Selimiye Kışlası içerisinde onların anısını yaşatmak bir anıt çeşme yaptırılmıştır.

Tüm olumsuz koşullara rağmen okul kurulduğu dönemde muallim kadrosu bakımından çağdaşlarıyla ilmi sahada yarışabilecek bir donanıma sahiptir. Hem Fransızca hem de Türkçe bir ad verdikleri Baytar Mecmuası adlı ilmi dergiyi Ağustos 1923 -Haziran 1933 yılları arasında aylık olarak yayınlanmışlardır. Okulumuz kütüphanesinde söz konusu dergiler ciltlenmiş halde mevcuttur. Muallimlerin ders notları, yazdıkları ve çevirdikleri kitaplar da okul kütüphanemizin özel koleksiyonunda yer almaktadır. Hekimlerimizin makaleleri o yıllarda yurt dışında da büyük ilgiyle karşılanmıştır.

Tarihi Baytar Mektebinin diğer sağlık kurumlarına yakın düzenlenmiş olması tesadüfi değildir. Bu sayede Selimiye Kışlası´ndaki atlardan uygulama çalışmalarında yararlanmışlardır. O dönemdeki talebeler, barınma ve beslenme ihtiyaçlarını bugünkü Haydarpaşa Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi bahçesinde yer alan Askeri Tatbikat Mektebi´nde karşılamışlardır.

Okul 1928 yılında İktisat Vekâletinden ayrılarak Mâarif Vekâletine bağlandığında adı Yüksek Baytar Mektebi olarak değiştirilmiş, okul müdürüne de ‘Rektör’ unvanı verilmiştir. Türkiye’nin bir tarım ve hayvancılık ülkesi olması dolayısıyla bu alanda çalışacak uzmanların yetiştirilebilmesi amacıyla Ankara’da inşaatına başlanan Yüksek Ziraat Enstitüsü binaları, 1933 yılında tamamlanmış okulumuz Ankara Veterinerlik Fakültesine taşınmıştır.

Böylece 91 yıl lisans düzeyinde verilen Veteriner Hekimlik eğitimi İstanbul´da son bulmuştur.Selimiye Baytar Mekteb-i Alisi Cumhuriyetimizin ilk ve o yıllar için tek veteriner okuludur.Ancak geride kalan muallim ve diğer görevli personel ile yeni bir oluşum meydana getirilir.

HAYVAN SAĞLIK MEMURLARI MEKTEBİ

1928 yılında Erzincan´da bir sene tahsil devreli ilk "sıhhiye memurları mektebi" açıldı.Mütarekeyi takip eden İstiklal Savaşı yıllarında sığır vebası istilası pek ziyade genişledi.İmkanlar nispetinde tedbirler alındı.Memleketin çokça veterinere ihtiyacı olduğu muhakkaktı.Ayrıca uzun zaman alacaktı.Böylece "tali ziraat mektepleri" kapatılıp hocaları Almanya´ya eğitime gönderildi.Erzincan´da kapanan tali ziraat mektebi İktisat Vekaleti tarafından 1928 yılında bir sene tahsil devreli ilk "sıhhiye memurları mektebi" ne dönüştürüldü.Erzincan Serom Darülistihzarı müdürü Muzaffer Bekman okulun hem müdür hem de muallimi olarak görevlendirildi.Vilayet Veteriner müdürü Lütfü Bilgen de muallim olarak görevlendirilmişti.

"Erzincan Sıhhiye Memurları Mektebi" 1928-1929 senelerinde iki devre mezun verdikten sonra talebenin daha esaslı bir teşkilatla yetiştirilmesi düşüncesiyle Selimiye´deki "Yüksek Baytar Mektebinde "1930 senesinde "küçük sıhhiye-i hayvaniye memur mektebi" adı altında bir sınıf açıldı.Erzincan´daki mektep faaliyetine son verdi.Selimiye küçük sıhhiye-i hayvaniye memur mektebi "Yüksek Baytar Mektebi "müderrislerinden kendi branşlarıyla ilgili dersler adılar.

1933 yılında Ankara Veteriner Fakültesinin eğitime başlaması üzerine Yüksek Baytar Mektebi´i eğitim kadrosunun çoğu fakülte kadrosuna girdiler.Bu kadroya girmeyenler İstanbul´da kaldılar.Kalanlar yeni bir eğitim kadrosu oluşturdular. Yüksek Baytar Mektebi binası tüm müştemilatıyla mektebe devredildi.Bu suretle "Selimiye Hayvan Sağlık Memurları Mektebi "kurulmuş oldu.

1937 ye kadar mektebin kanuni bir durumu yoktur.1941 de nizamnamesi yayınlandı ve yürürlüğe girdi.Milli Eğitim Bakanlığına müracaat edilerek denkliği orta meslek mektepleri derecesinde olduğu tasdik olundu.1949´da talebe kadrosu Tarım Bakanlığının emriyle 100´e çıkarıldı.

Okulumuzda muallim olarak görev yapmış o yıllarda İstanbul Belediyesi Veteriner Müdürü olan ve veterinerlik tarihi konularında da ilk çalışmaları yapmış bulunan Muzaffer Bekman kaleme aldığı Hayvan Sağlık Memurları Okulu ve Veteriner Tarihi eserlerinde okulumuzun tarihi ile ilgili ayrıntılı bilgiler vermektedir. Bu kitapta yer alan bilgilere göre 1949 yılına kadar okuldan 469 kişi mezun olmuştur.

Okul öğrencilerinin her türlü ihtiyacı devlet tarafından karşılanıyor ve beş yıl hizmet mecburiyetleri bulunuyordu. Okul arşivinden bulunan belgelere göre her öğrenci sağlık kurulu raporu almak zorundaydı. Ayrıca taahhütname imzalatılıyor ve böylece okula kayıtları yapılıyordu.

NALBANT MEKTEBİ

1937 yılında Tarım Bakanlığı tarafından lüzum görülen bölgelere nalbant mektebi açılması ehliyetnamesi olmayanlara iş yeri açtırılmaması yönünde bir karar alındı.1939 ´da Nalbant Nizamnamesi yayınlanarak yürürlüğe girdi. Ülkemizin ilk sivil Nalbant Mektebi böylece açılmış oldu.

Türk-Rus harbinde müttefikimiz olan İngilizler İstanbul´a gelerek Selimiye Kışlası´na yerleştiler. İngiliz ordusunda bulunan atlara sıcak nal uygulanıyordu. Aynı kışlada bulan ordumuzun atlarına da sıcak nal yapmayı teklif ettiler. Nalbant Sait Usta sıcak nal yapma tekniğini burada İngilizlerden öğrenir ve Nalbant Salih Usta´yı yetiştirir. Salih Usta Aziz Usta ve Bahri Usta mektepte nalbant yetiştirmeye başlarlar. Önce orduda sonra da Nalbant Mektebinde başarılı hizmetler gören ustalar sahada çokça nalbant yetiştirmişlerdir. Trakya nalbantlarına mahsus 6 kurs yapılmıştır, İstanbul, Çanakkale, Bursa, Kocaeli ve Bilecik vilayetlerindeki nalbantları eğitime tabi tutularak sınavla ehliyetnameleri verildi. Bu okulda ordudan sipariş verilen nallar da yapılırdı.1950 yılına kadar faaliyet gösteren mektepte 25 kurs açılarak 415 nalbant ehliyetnamesi verilmiştir.

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ VETERİNERLİK FAKÜLTESİ

İstanbul üniversitesi ile Tarım Bakanlığı arasında yapılan bir protokol gereğince 04.07.1972 yılından itibaren geçici olarak 10 yıl süreyle Selimiye Hayvan Sağlık Memurları Mektebi, İstanbul Üniversitesi Veterinerlik Fakültesine tahsis edilmiştir. Böylece 31 yıl aradan sonra İstanbul´da lisans düzeyinde Veteriner Hekimlik eğitimi yeniden başlamıştır.1978 yılında yer darlığı nedeniyle Selimiye Hayvan Sağlık Memurları Mektebi Tarım Bakanlığı tarafından kapatılmıştır. Okulun arşiv belgeleri ile laboratuar ve hayvan hastanesi donanımları, Samsun hayvan Sağlık Memurları okuluna gönderilmiştir.1986 yılında İstanbul Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Avcılar´daki yeni kampüsüne taşınmıştır.1987 yılında taşınma işlemleri tamamlanmıştır.

VETERİNER SAĞLIK MESLEK LİSESİ, SELİMİYE TARIM MESLEK LİSESİ ,SELİMİYE MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ ve HAYVAN HASTANESİ

Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı 1983 yılında Hayvan Sağlık Memurları okulunda isim değişikliği yaptığı için okul 1986 yılında Veteriner Sağlık Meslek Lisesi adıyla yeniden açılmıştır.2003´te Selimiye Tarım Meslek Lisesi adını alan okulumuz 2014 ´te Selimiye Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi adını almıştır.

HAYVAN HASTANESİNİN TARİHİ GEÇMİŞİ

Sivil ve Askeri Baytar Mektepleri birleştirildikten sonra Baytar Mektebi Alisine bağlı olarak 1921´de Askeri Baytar Tatbikat Mektebi adında bir mektep ve uygulama hastanesi kurulmuştur. Okulun amacı askeri talebelerin barınma ve beslenme ihtiyaçlarını karşılamaktı. Söz konusu okulda öğrenciler hem askeri talimler hem de meslekleriyle ilgili uygulamalar yapıyorlardı.1928 yılında Cumhuriyet Hükümeti´nin desteğiyle mektebin kadrosu genişletilmiş sivil veterinerler de askerlik hizmetlerini bu mektepte vermeye başladılar. Okul bir süre "Süvari Binicilik Okulu "olarak da hizmet vermiştir. Tatbikat Mektebinin binası günümüzde Haydarpaşa Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi bünyesinde Çalgı Yapım bölümü olarak hizmet 08-11-2018 vermektedir.

1928 yılında İktisat Vekaleti´nden ayrılarak Maarif Vekaleti´ne bağlanan kurum Yüksek Baytar Mektebi adını almıştır. Kaynaklara göre Selimiye´de okul bünyesindeki hastane çevre halkından büyük ilgi görmekteydi. Hatta yapılan çalışmalarla ilgili olarak basın yoluyla bilgi paylaşımı yapıldığı anlaşılmaktadır.10 Mart 1930 tarihli Cumhuriyet Gazetesi´nde mektep muallimlerinden Rıza İsmail Sezginer Bey´in sığır vebasına karşı bir aşı bulduğu haberi yayınlanmıştır.13 Ekim 1930 ´da yine aynı gazetede verilen ilanda hayvan kliniğinin açıldığı duyurulmuştur.22 Kasım 1931 ´de Cumhuriyet Gazetesi´nde yayınlanan bir başka haberde koyun ve keçilerde görülen kelebek hastalığı için Distofajin isimli ilacın Yüksek Baytar Mektebinde üretildiği yazmaktadır.Mektebin kliniği bölge hastanesi olarak düzenlendikten sonra ,Selimiye Bölge Hayvan Hastanesi Polikliniği deyimi kullanılmaya başlanmıştır.

1933 yılından sonra Yüksek Baytar Mektebi Ankara’ya taşınmış kadronun büyük bölümü Veteriner Fakültesine geçmiştir. Hayvan hastanesi aynı yıl kurulan Hayvan Sağlık Memurları Mektebi bünyesinde hizmet vermeye devam etmiştir.1949 yılında Tarım Bakanlığının oluruyla, kliniğin okul elemanları ve okul yönetimince idare edilmesi şartıyla, bölge hastanesi haline getirilmesi uygun görülmüştür. O zamanlar Anadolu yakasının tek ve meşhur hayvan hastanesi idi ve yirmi dört saat açıktı. Hastanenin Suni Tohumlama Laboratuvarı vardı. Türkiye’de ilk tüp buzağı 1954 yılında okulumuzda gerçekleştirilmiştir. O yıllarda öğrenciler hasta yoğunluğu nedeniyle hiç boş durmazlardı ve sürekli klinikte vakit geçirirlerdi.

1978 senesinde Hayvan Sağlık Memurları Mektebi kapatılınca hastane de kapatılmıştır.1988 yılında İstanbul Üniversitesi Veterinerlik Okulu yerleşkeden tamamen taşınınca hastane yeniden açıldı. Hayvan hastanesi aynı zamanda öğrencilerin uygulama alanı idi. Hastaneye gelen hasta hayvanların dışında, öğrencilerin üzerinde bizzat uygulama yapabilecekleri büyük ve küçükbaş hayvanlar beslenmekteydi.

2006 yılında Tarım Bakanlığına bağlı olan okulumuz Milli Eğitim Bakanlığına devredilmiştir.1988 yılında Veteriner Sağlık alanı öğrencilerine uygulama eğitimi imkânı sağlayan okulumuz bünyesindeki Hayvan Sağlığı Kliniği, ilgili mevzuat değişikliği nedeniyle hayvan hastanesine dönüştürülmüş, bu vesile ile 2014 yılında Döner Sermaye İşletmesi bünyesinde Okul Aile Birliği’nin katkılarıyla Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 12/05/2014-H-28 tarih ve numarasıyla Mili Eğitim Bakanlığı’nın bünyesindeki ilk ve tek Hayvan Hastanesi olarak çalışma Ruhsatını almıştır. Ancak hastane, hayvan hastaneleri yönetmeliği kapsamında sahip olması gereken veteriner hekim yeter sayısını kaybettiğinden 29 Mart 2018 tarihi itibarı ile kapatılmıştır.

Okulumuzun Selimiye Mahallesindeki tarihi kampüsü 2018 yılında Sağlık Bilimleri Üniversitesine devredilmiş, Üsküdar Kaymakamlığının ilgi 16/07/2018 tarih ve 13325282 sayıl onayı ve İstanbul Valiliğinin ilgi 27/09/2018 tarih ve 17574637 sayılı onayı ile Üsküdar Cumhuriyet Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesinin bahçesinde Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı (YİKOB) tarafından yapılan 20 (yirmi) derslikli yeni binasına taşınılmıştır. Okulumuz eğitim öğretim hayatına 2018-2019 Eğitim Öğretim Yılı başından itibaren bu binada devam etmektedir.

Okulumuz yüz yılı aşkın bir süredir sayısız öğrencinin yetiştirildiği, İstanbul´umuzun tarihi ve güzel Üsküdar´ındaki tarihi bir eğitim kurumu olarak varlığını sürdürmeye devam etmektedir.